Hoeve Ackerdijk

Het verschilt per koe hoeveel melk ze geeft en er is een verschil tussen biologische koeien en koeien in de gangbare melkveehouderij. Een biologische koe op onze boerderij geeft ongeveer 20 liter melk op een dag; iets meer dan 10 liter in de ochtend en iets minder dan 10 liter in de middag. We vragen schoolkinderen soms of ze kunnen uitrekenen hoeveel melk een koe per week geeft.

Raadsel: hoeveel melk geeft een koe per week?

De boer melkt de koeien twee keer per dag, elke keer geeft de koe 10 liter. Als we deze vraag stellen op een open dag, krijgen we soms 100 liter melk als antwoord. Mensen rekenen dan met een werkweek van 5 dagen, maar een koe wordt elke dag van de week gemolken en geeft dus 7 dagen lagen, 20 liter melk. Dat is dus 140 liter melk per week. Dat zijn behoorlijk wat pakken!

Biologische koeien geven minder melk

De 20 liter melk die de koeien op Hoeve Ackerdijk geven is minder dan de hoeveelheid melk die een niet-biologische koe geeft. Dat komt omdat een biologische koe vooral gras eet (en soms een ander biologisch hapje) en daar melk van maakt. Ze krijgt geen extra krachtvoer zoals andere koeien dat krijgen.

Dit is Aafke, ze geeft 20,7 liter melk per dag. Voor Hoeve Ackerdijk een prima koe. En nog fotogeniek ook.

Een biologische koe krijgt in haar leven ook minder medicijnen. Als de koe ziek is krijgt ze medicijnen om haar beter te maken, maar een biologische koe krijgt geen medicijnen om te voorkomen dat ze ziek wordt. Als een koe medicijnen heeft gekregen, wordt de melk een tijd niet naar de melkfabriek gebracht.

De tijd dat een biologische koe geen melk voor de fabriek levert, is twee keer zo lang dan de tijd voor andere koeien. Dat betekent dat er geen medicijnen in de melk zitten en we denken dat dat beter is voor de koe, en voor betere melk zorgt die mensen drinken.

Kom meer te weten op de boerderij!

Wil je weten hoeveel melk andere koeien dan Aafke geven? Kom dan eens langs voor een rondleiding met je familie of vrienden. Hoeve Ackerdijk doet vaak mee met open dagen, je bent dan ook van harte welkom.

Kinderen onder de vier kunnen elke werkdag naar de koeien kijken. Neem daarvoor een kijkje op het kinderdagverblijf Hoeve Ackerdijk.

De veengrond waarop de boerderij staat, is de reden waarom Hoeve Ackerdijk een melkveehouderij bedrijf met koeien is. Door de veengrond zijn we geen akkerbouwbedrijf waarop we aardappelen, graan, suikerbieten of andere gewassen verbouwen.

Veengrond

Onze boerderij ligt in de Ackerdijkse polder. De grondsoort in deze polder is klei op veen en veengrond. Deze grondsoort is eigenlijk alleen geschikt voor het houden van vee, en het beweiden en maaien van voer voor het vee.

Veengrond zijn lagen onverteerde plantenresten van wat vroeger een (nat) moeras was. Veengrond is slap, ‘zuur’ en nat. Op sommige plekken van ons land ligt daar een kleilaag bovenop. Kleigrond is voedselrijk voor planten, maar het is lastige grond om te bewerken; met regen wordt het glibberig en bij heet weer kan het uitdrogen. Best lastig als daaronder de slappe veengrond ligt.

Dat de veengrond slap is, merk je als je met een groepje mensen tegelijkertijd in de wei op de grond springt. Je voelt de grond dan bewegen. Geen handige grond om zware machines (die vaak nodig zijn bij de akkerbouw) op te laten rijden of om iets op te bouwen.

Veengrond is zuur en daarom niet geschikt voor akkerbouw, weinig planten groeien goed in een zure grond. Veel planten en bijvoorbeeld ook bomen houden ook niet van natte grond. De wortels van bomen groeien bijvoorbeeld niet dieper dan het grondwaterpeil, omdat daaronder geen zuurstof zit. Bij veengrond is het waterpeil hoog, daardoor groeien de wortels niet diep en daardoor kunnen bomen niet goed en stevig groeien.

Waterpeil kan niet naar beneden

Nu zou je met molens het water uit de polder kunnen pompen om zo het waterpeil naar beneden te krijgen, maar dan krijgen we andere problemen. Als het grondwater omlaag gaat, komt de veengrond (met de onverteerde planten) in aanraking met zuurstof. De plantenresten verteren en de grond zakt naar beneden.

Zakkende grond is lastig omdat de Ackerdijkse polder al onder zeeniveau zit. Bovendien zijn sommige huizen in de polder met houten palen gefundeerd. Die zitten nu onder water, maar las het waterpeil zakt, kunnen die houten palen door contact met zuurstof gaan rotten.

Een groot probleem is ook de CO2-uitstoot die vrijkomt als veengrond in aanraking komt met zuurstof. Daarom zal het grondwater nooit zo laag worden en blijft de veengrond een slappe, zure en natte grond die vooral geschikt is voor gras. En laten koeien en weidevogels daar nou net van houden!

Kom meer te weten op de boerderij!

Heb je meer vragen over het land, de boerderij of de dieren, kom dan eens langs voor een rondleiding met je familie of vrienden. Hoeve Ackerdijk doet vaak mee met open dagen, je bent dan ook van harte welkom.

Kinderen onder de vier kunnen elke werkdag naar de koeien kijken. Neem daarvoor een kijkje op het kinderdagverblijf Hoeve Ackerdijk.

Polder met duidelijk hoog waterpeil

Melk wordt opgehaald bij de boerderij door een Campina melkwagen.

Er is geen simpel antwoord op de vraag hoeveel een boer krijgt voor een liter melk van een ‘melkfabriek’ zoals Campina.

Betalen per kilo melk

Zo wordt melk niet per liter, maar per kilo afgerekend. Dit komt omdat er in een liter melk méér zit dan in een liter water. 1 liter melk weegt 1,032 kilo (een liter water weegt 1 kilo).

Vervolgens krijg je niet betaald voor elke kilo melk, maar voor de voedingsstoffen eiwit, vet en lactose die in de melk zitten. De prijs hiervoor kan elke keer als de melk wordt opgehaald anders zijn. Meestal blijft de prijs ongeveer gelijk.

In november kregen wij op een afschrift de volgende prijzen:

• voor een kilo eiwit kregen we 7,67 euro
• voor een kilo vet kregen we 3,84 euro
• voor een kilo lactose kregen we 77  cent

Vet wordt in de fabriek onder andere gemaakt om boter mee te maken. Boter is op het moment minder waard en de prijs voor vet is daardoor ook gedaald. Kaas is in prijs gestegen en daar heb je eiwitten voor nodig. Daarom is die prijs hoog.

Voedingstoffen verschillen per seizoen, per bedrijf en per koe

De prijs voor de voedingsstoffen kunnen veranderen, maar ook de voedingsstoffen die de koeien geven veranderen. Afhankelijk van wat een koe eet, zitten er meer of minder eiwitten, vetten of lactose in de melk. Wanneer de koeien buiten in de wei lopen of op stal staan verandert de voedingsstoffen in de melk, maar ook bijvoeren met snijmais of soja restanten. De melk verandert ook door het weer en de seizoenen: door kortere of langere dagen, temperaturen en luchtvochtigheid.

De ene week kunnen er bijvoorbeeld meer eiwitten in de melk zitten omdat de koeien gras eten van een ander stuk land. De prijs die de boer voor de melk krijgt is dan anders. Dit is ook de reden waarom de melk van elke boerderij en zelfs van elke koe anders smaakt.

Als boer kun je dus een keer minder melk leveren aan de melkfabriek, maar als je eiwitgehalte hoog is in die melk, kun je tóch meer geld krijgen. In een recente melklevering hadden we 3,77% eiwit, 4,76% vet en 4,48% lactose in onze biologische melk zitten en dat leverde ongeveer 53 per liter melk op.

Bij Campina doen ze meer dan alleen de melk in pakken doen; ze zorgen er ook voor dat elke keer als je melk koopt, deze hetzelfde smaakt. Ze zorgen ervoor dat er dezelfde hoeveelheid eiwitten en vetgehalten in de melk zitten. Standaardisatie heet dat. Beetje saai misschien, maar dan heb je ook geen verrassingen.

Wil je wel eens verrast worden en kijken of je verschillen proeft in de melk? Kom dan eens melk proeven met de melksommelier op onze boerderij.

Lees verder →

Boer Arie melkt de koeien

Elke ochtend en elke avond worden de koeien van Hoeve Ackerdijk hier gemolken. De koeien worden in de stal verzameld en gaan dan in groepjes van 5 naar de melkput. 5 koeien staan aan de ene kant, en 5 koeien staan aan de andere kant van de melkput.

De melkput heet zo omdat de boer in een soort put staat zodat hij (of zij) niet hoeft te bukken bij het melken. De uiers van de koe bevinden zich, heel handig, op ooghoogte van de boer.

Lees verder →

Biologische melk wordt geproduceerd op een manier die beter is voor de koe, het land en het milieu in vergelijking met gewone melk.

Biologische melk komt van een biologische melkveehouderij, gewone melk komt van een boerderij die we intensieve of gangbare melkveehouderij noemen.

Dit zijn de belangrijkste dingen die biologische boeren anders doen:

Geen kunstmest

Biologische boeren gebruiken geen kunstmest om gras harder te laten groeien of ervoor te zorgen dat er goede stoffen in het gras zitten.

De grond blijft gezonder door geen kunstmest te gebruiken. Van kunstmest krijgen het gras tijdelijk een portie ‘extra vitamines’, maar door de kunstmest komen er schadelijke stoffen in de grond en raakt de grond uitgeput.

Biologische boeren zaaien bijvoorbeeld klaver tussen het gras om te zorgen dat de koeien eiwitten binnen krijgen om lekkere melk te produceren. Al het voer wat de koeien eten moet biologisch geteeld zijn.

Geen chemische middelen

Er worden door biologische boeren geen chemische middelen tegen onkruid in het weiland gebruikt. Deze onkruidbestrijders zijn vaak slecht voor andere planten of beestjes in het land.

Het weghalen van onkruid zoals distels gebeurt op een biologische boerderij met de hand. Want ook biologische koeien houden niet van stekels in hun gras.

Geen medicijnen om ziekte te voorkomen

Er worden geen medicijnen gegeven aan koeien om mogelijke ziektes te voorkomen. Bij gangbare melk krijgen koeien soms antibiotica om te voorkomen dat koeien ziek worden, maar het is niet altijd nodig is om deze medicijnen te geven.

Biologische boeren gebruiken het liefst zo min mogelijk chemische medicijnen en eerder natuurlijke medicijnen. Als een koe erg ziek is, zal de boer in overleg met de dierenarts een gewoon medicijn geven. Dit doen we dus nooit preventief.

Verplicht buiten spelen

Koeien op een biologische boerderij gaan vaker en langer naar buiten dan koeien op gangbare boerderijen. Ze hebben ook meer ruimte buiten en binnen dan koeien op een gangbare boerderij.

Er zijn voor biologische koeien in de stal meer plekken met bijvoorbeeld zaagsel of stro waarin de koe kan liggen, per koe is er dus meer ruimte.

Samenvattend

Biologische boeren werken minder intensief met de koeien en met het land. De productie is daardoor lager, of anders gezegd meer in balans met wat het dier en het land kunnen opbrengen.

In de supermarkt

Op de biologische melk in de supermarkt staat op het pak ‘biologisch’ en er staat een groen keurmerk op het pak. Dat keurmerk is van SKAL, een stichting die controleert of de melk (van boer via fabriek tot in het pak) biologisch is.

Als je boodschappen doet, zul je merken dat biologische melk vaak duurder is dan gewone melk. Dat komt omdat een biologische koe minder melk geeft dan andere koeien, terwijl de boer hetzelfde werk (of meer werk) aan de koeien heeft.

Biologische melk hoeft niet anders te smaken, het verschil zit ‘m vooral hoe de melk wordt gemaakt. Sommige mensen proeven verschil tussen biologische en andere melk, sommige mensen niet.

Wil je meer weten over koeien of een biologische boerderij? Regel voor je vrienden of familie een afspraak voor een rondleiding of kom langs op één van de open dagen.

Kinderen stellen hele goede vragen, maar vaders kunnen er ook wat van. Op een open dag kregen we de vraag van een vader of hij een koe mocht optillen.

Het korte antwoord was ‘nee’. Een koe is heel zwaar om op te tillen, want een melkkoe weegt zo’n 600 tot 700 kilo. De melkkoeien worden nooit opgetild en zelfs de rustigste koe zou niet graag meewerken om opgetild te worden. Daardoor kan het gevaarlijk zijn om een koe op te tillen.

Sterke vaders en moeders kunnen waarschijnlijk wel een kalfje optillen. Een pasgeboren kalfje weegt zo’n 40 kilo. Lees verder →